Các loại xét nghiệm ung thư và trường hợp chỉ định

T7/Th7/2025
Các loại xét nghiệm ung thư và trường hợp chỉ định

Các loại xét nghiệm ung thư được chỉ định trong khám tầm soát, chẩn đoán và định hướng điều trị hiện nay rất đa dạng. Dựa vào triệu chứng lâm sàng, tình trạng bệnh lý, phương pháp điều trị đã hoặc đang áp dụng (nếu có), bác sĩ sẽ chỉ định loại hình xét nghiệm phù hợp.

1. Các loại xét nghiệm ung thư phổ biến 

xét nghiệm ung thư nói chung gồm nhiều phương pháp. Tùy theo mục đích sàng lọc, chẩn đoán và định hướng điều trị, bác sĩ sẽ chỉ định kỹ thuật xét nghiệm thích hợp. 

1.1. Xét nghiệm sàng lọc

Xét nghiệm tìm kiếm dấu ấn ung thư và một số kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh thường được ứng dụng trong quá trình khám sàng lọc. 

1.1.1. Xét nghiệm dấu ấn ung thư

Đây là các phương pháp xét nghiệm tìm kiếm dấu ấn ung thư, chủ yếu được chỉ định khi khám sàng lọc. Dấu ấn ung thư ở đây là chất chỉ điểm cảnh báo sự tồn tại của khối u. Mẫu bệnh phẩm được phân tích có thể là máu, nước tiểu hoặc mẫu mô

Các chất này cũng thường hình thành từ tế bào ung thư. Ngoài ra, nhiều chất chỉ điểm còn được cơ thể tổng hợp để chống lại tế bào gây bệnh. Ứng với từng loại ung thư lại là một chất chỉ điểm đặc trưng. Sự tăng lên bất thường của chúng có thể là dấu hiệu cảnh báo sự xuất hiện của một loại ung thư nào đó. 

1.1.2. Chẩn đoán hình ảnh

Ngoài xét nghiệm dấu ấn ung thư, một số chẩn đoán hình ảnh cũng có thể được cân nhắc chỉ định. Chẳng hạn như: 

  • Siêu âm. 
  • Nội soi. 
  • Chụp X-quang.
  • Chụp CT. 
  • Chụp MRI. 
  • Chụp PET/CT,… 

Những phương pháp chẩn đoán hình ảnh kể trên hỗ trợ đắc lực quá trình xác định vị trí, kích thước, mức độ lan rộng của khối u. Đối với bệnh lý liên quan đến đường tiêu hóa, nội soi tiêu hóa là phương pháp được lựa chọn hàng đầu, kết hợp với sinh thiết trong quá trình soi sẽ là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán bệnh lý ung thư.

1.2. Xét nghiệm chẩn đoán

Xét nghiệm tế bào học và mô bệnh học có thể được chỉ định trong quá trình chẩn đoán ung thư. 

1.2.1. Xét nghiệm tế bào học

Xét nghiệm tế bào học tập trung vào việc nghiên cứu sự biến đổi của tế bào về mặt hình thái. Mẫu bệnh phẩm được sử dụng phân tích thường là tế bào lấy từ các bộ phận như cổ tử cung hoặc dịch chọc hút từ phổi, màng bụng, tế bào sinh thiết khi nội soi,… tùy loại ung thư cần chẩn đoán. 

Ưu điểm của xét nghiệm tế bào học là chi phí phải chăng, cho kết quả tương đối nhanh, độ chính xác cao, thích hợp tiến hành nhiều lần mà không ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh. 

1.2.2. Xét nghiệm mô bệnh học

Xét nghiệm mô bệnh học (giải phẫu mẫu bệnh) là những phương pháp phân tích mẫu mô dưới kính hiển vi. Từ đó bác sĩ có thể xác định mẫu bệnh phẩm có chứa tế bào ác tính hay không. Mẫu bệnh phẩm được sử dụng ở đây chủ yếu là mô lấy từ quá trình nội soi, sinh thiết kim hoặc phẫu thuật. 

Bên cạnh phát hiện ung thư ở giai đoạn sớm, xét nghiệm mô bệnh học còn hỗ trợ xác định đặc điểm của tổn thương, giai đoạn phát triển của khối u, dự đoán tiên lượng điều trị. Trong một số trường hợp, mẫu mô thường được sử dụng trong cả phân tích gen, phục vụ nghiên cứu khoa học. 

1.3. Xét nghiệm định hướng điều trị

Để có thêm căn cứ định hướng điều trị, bác sĩ đôi khi sẽ chỉ định cho bệnh nhân làm xét nghiệm gen hoặc xét nghiệm hóa mô. 

1.3.1 Xét nghiệm gen

Xét nghiệm gen giúp cung cấp kết quả hỗ trợ quá trình lựa chọn phương pháp điều trị, dự đoán xu hướng tiến triển. 

Cụ thể đối với một số loại ung thư, mẫu mô hay tế bào ác tính sẽ được mang đi phân tích gen. Mục đích chính của việc xét nghiệm gen là xác định đột biến gen phục vụ công tác chỉ định phác đồ điều trị, dự đoán tốc độ tiến triển và khả năng tái phát. 

1.3.2. Xét nghiệm hóa mô miễn dịch

Xét nghiệm hóa mô miễn dịch (Immunohistochemistry – IHC) là một kỹ thuật sinh học phân tử – mô học dùng để phát hiện các phân tử đặc hiệu (chủ yếu là protein) trong mô bệnh phẩm bằng cách sử dụng kháng thể đặc hiệu. 

Theo đó, trong quá trình thực hiện xét nghiệm hóa mô miễn dịch, bác sĩ dựa trên nguyên lý kháng nguyên – kháng thể làm nổi bật sự hiện diện của các kháng nguyên đặc hiệu của tế bào ung thư. Từ đó phát hiện kháng nguyên ung thư. Ngoài việc phục vụ chẩn đoán, xét nghiệm hóa mô cũng có ý nghĩa quan trọng trong định hướng điều trị, dự đoán tiên lượng, xác định nguồn gốc di căn. 

2. Khi nào nên làm xét nghiệm ung thư? 

Xét nghiệm ung thư có thể thực hiện bất kỳ khi nào, đặc biệt là khi cơ thể xuất hiện một số triệu chứng bất thường như: 

  • Cân nặng đột nhiên giảm không rõ nguyên nhân. 
  • Mệt mỏi.
  • Sờ thấy khối u. 
  • Một số vị trí trên cơ thể hoặc bộ phận có dấu hiệu lạ,… 

Hiệu quả điều trị phụ thuộc lớn vào giai đoạn tiến triển. Điều trị càng sớm, tỷ lệ thành công lại càng cao. Do đó, bạn nên tầm soát ung thư hàng năm. Đặc biệt, nếu thuộc nhóm đối tượng có nguy cơ cao bị ung thư, sinh sống trong môi trường ô nhiễm, hay phải tiếp xúc với hóa chất,… bạn lại càng nên chú trọng khám tầm soát, làm xét nghiệm ung thư theo chỉ định của bác sĩ. 

3. Yếu tố ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm ung thư

Kết quả xét nghiệm ung thư có đảm bảo chuẩn xác hay không phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: 

  • Giai đoạn của ung thư: Một số xét nghiệm trong giai đoạn đầu của ung thư có thể chưa phát hiện hoặc độ nhạy không cao.
  • Tính chất tế bào ung thư: Có thể một số loại ung thư xuất hiện do đột biến ở những gen ít được khảo sát hoặc chưa ghi nhận dấu ấn miễn dịch phổ biến, dẫn tới kết quả phân tích Gen/HMMD có thể âm tính giả
  • Ảnh hưởng bởi các bệnh lý khác: Khiến xét nghiệm tầm soát ung thư bị dương tính giả.
  • Chất lượng mẫu bệnh phẩm: Nếu mẫu mô hoặc tế bào không đại diện cho khối u, kết quả phân tích có thể sai lệch, ảnh hưởng đến kết quả chẩn đoán. 
  • Sai sót trong quá trình xử lý: Những sai sót trong khâu lấy mẫu, xử lý mẫu, phân tích có khả năng ảnh hưởng đến kết quả cuối cùng. 
  • Trình độ chuyên môn, kinh nghiệm của kỹ thuật viên: Kỹ thuật viên thiếu kinh nghiệm xử lý mẫu, thao tác lỗi có thể khiến kết quả phân tích bị sai lệch. 
  • Trang thiết bị hỗ trợ: Đơn vị có hệ thống trang thiết bị hiện đại thường thực hiện được nhiều xét nghiệm phân tích hơn với thời gian triển khai nhanh và chính xác. 

Các loại xét nghiệm ung thư được triển khai hiện nay rất đa dạng. Phụ thuộc theo mục đích tầm soát, chẩn đoán phân loại hoặc định hướng phác đồ điều trị, bác sĩ sẽ chỉ định kỹ thuật phân tích phù hợp. Nếu cần đặt lịch khám hoặc xét nghiệm tại HAIPHONGLAB, Quý khách vui lòng liên hệ tổng đài 0564.880.880 để được tư vấn hỗ trợ 24/7.

CÁC TIN KHÁC
26/07/2025
Các loại xét nghiệm ung thư và trường hợp chỉ định
Các loại xét nghiệm ung thư được chỉ định trong khám tầm soát, chẩn đoán và định hướng điều trị hiện nay rất đa dạng. Dựa vào triệu chứng lâm sàng, tình trạng bệnh lý, phương pháp điều trị đã hoặc đang áp dụng (nếu có), bác sĩ sẽ chỉ định loại hình xét nghiệm […]
26/07/2025
Đi bộ có to chân không và những lưu ý bạn cần ghi nhớ
Đi bộ rất tốt cho sức khỏe và giúp giảm mỡ thừa hiệu quả. Tuy nhiên, nhiều người lo ngại, đi bộ có thể khiến bắp chân to hơn. Vậy thực chất đi bộ có to chân không? Bài viết dưới đây sẽ giải đáp thắc mắc này và hướng dẫn bạn một số kỹ […]
26/07/2025
Ăn tim lợn có tốt không? Có giúp bổ tim như “lời đồn”?
Tim lợn là món ăn quen thuộc trong bữa cơm của nhiều gia đình Việt, thường được đánh giá cao nhờ giàu dinh dưỡng và dễ chế biến. Với quan niệm “ăn gì bổ nấy”, không ít người tin rằng ăn tim sẽ giúp bổ tim, tốt cho sức khỏe tim mạch. Vậy, ăn tim […]
26/07/2025
Người già mất ngủ nên uống gì để giúp dễ ngủ, ngủ ngon
Mất ngủ ở người già là một trong những vấn đề phổ biến, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất lẫn tinh thần. Vậy người già mất ngủ nên uống gì để cải thiện tình trạng này một cách an toàn và hiệu quả? Câu trả lời sẽ được giải đáp trong nội […]
26/07/2025
Góc cha mẹ nên biết: Nên cho trẻ uống kẽm vào thời điểm nào trong ngày​?
Kẽm đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng, củng cố hệ miễn dịch và hỗ trợ tiêu hóa cho trẻ nhỏ. Tuy nhiên, để kẽm phát huy tối đa hiệu quả, thời điểm bổ sung cũng là yếu tố cha mẹ không nên bỏ qua. Nhiều phụ huynh thắc mắc: Nên […]